İşte 'O' An Kareleri -38

[Tunyukuk]

Dünyanın pek net göremediği, insanlık aleminin ortak ve de net bir sorunu: AIDS. Hindistan'ın Madras kentindeki toplum sağlığı merkezindeki bu çocukların hepsi ya AIDS hastası ya da HIV taşıyıcısı. Ortadaki pek yerinden kımıldayamayacak kadar hasta. Hareketsiz, ağır hasta çocuğun dünyanın AIDS konusundaki duyarlılığını temsil ettiğini düşünürsek, etrafındakileri de AIDS'in yayılma hızını gösterdiğini varsaysak, günümüzdeki anlayışı bir fotoğrafla anlatmış oluyoruz



Vietnam Hanoi'den bir 'o' an... Boynunda yakın gözlüğüyle yaşlı bir kadın, kılıçla yapılan sabah egzersizinde. Elbette tezatın haber fotoğrafı haline getirdiği bir 'o' an ama büyükkannenin işi çok ciddiye alması da haber değeri taşıyor.



Bu yaştaki Filistinli çocukların sık yaşadıkları duyguyu yansıtan bir 'o' an. Yıllardır hep böyle korkuyla yaşıyorlar. ‘O’ anlardan, yarınlarından korkuyorlar. Kuşkusuz bu yaştakiler olanları anlamakta da güçlük çekiyor. Bu küçük Filistinli kız, Cebaliye Mülteci Kampı’nda İsrailliler tarafından öldürülen ve eve getirilen bir akrabasının cenazesini seyrediyor.



Afganistan'da bir çoban, puslu havada sürüsünü Kabil'e doğru güderken Reuters fotoğrafçısı Radu Sighetti'ye poz veriyor. 'O' an, bu ülkenin puslu ama umut vermeye başlayan geleceğini vurguluyor ve yine 'o' an, bu durumun çobanın gözlerine, yüz ifadesine yansımasını anlatıyor.



Zamanın derinliklerinden çıkıp gelmiş gibi görünen bir fotoğraf. Ancak ‘o’ an, 2 Aralık'ta çekildi. Yer, Afganistan. Dünyanın bir çok yerinde bu işi artık trafik ışıkları yapıyor ama Abdul Saboor, 12 yıldır, yani Necibullah döneminde de, Mücahiddin döneminde de ve Tabilan rejiminde de trafiği yönlendirdi. Ancak hiçbirinde bu yeni dönemdeki kadar zorlanmadı. Çünkü Taliban döneminde kabil'de 40 bin araç varken,bu sayı bugünlerde 350 bine çıktı...dolayısıyla artık abdül saboor'un kolları trafiği yönlendirmeye yetmez oldu.



İspanya'yla Amerika, İspanya Seville'deki Davis Kupası'nın finalinde karşı karşıya gelecek. Final öncesi İspanyol tenisçi Carlos Moya, son antrenmanlarını yapıyor. Hareket halinde, düşük enstantanede çekilen bu ‘o’ anda Moya topu karşılıyor.



Yer, İsviçre'nin başkenti Bern'deki hükümet binasının önü. Farklı örgütlerden insanların katkılarıyla 'o' anda tam 6 bin mum yanıyor. Bu, Dünya AIDS Günü’nde yapılan etkinliklerden biri. 'O' anda 6 bin mum yanıyor çünkü Afrika'da o gün 6 bin kişi AIDS'ten öldü. Ertesi gün de ortalama 6 bin kişi AIDS yüzünden yaşamını kaybetti. Bugün de Afrika'da aşağı yukarı 6 bin kişi AIDS nedeniyle canından oldu çünkü istatistiklere göre, Afrika'da her gün 6 bin kişi AIDS hastalığından ötürü



Kuzey Kore ile Güney Kore arasındaki silahtan arındırılmış bölgede çekilen bir fotoğraf. İki Kuzey Koreli asker, sınır köyünde kendi taraflarından Güney Kore'ye bakıyor. Bu koşullarda bunları dış dünyaya bakışlar olarak yorumlamak mümkün mü acaba? Çünkü Kuzey Kore kapalı bir ülke. Bu insanların yurtlarının dışında gidebildikleri ülkelerin sayısı çok kısıtlı. Despot liderleri de Rusya'da tedavi görüyor. Bu bilgiyi gözönünde bulundurursak eğer, fırsattan istifade güneye bakıyorlar demek mümkün mü acaba?



ABD Başkanı George W. Bush, iki günlük resmi bir ziyaret için özel uçağı Air Force 1 ile Kanada'ya gitti. Ottowa'dan dönüşünde bastıran kar nedeniyle uçağın kalkışı 40 dakika gecikti. Lapa lapa yağan kar, Air Force 1 ve George W. Bush aynı karede buluşmuş. Kar romantik görünüyor ama pek çok insanın nezdinde Bush'un varlığı bu izlenimi sanki biraz dağıtıyor. Hem ayrıca uçağın büyüklüğü, Amerikan Başkanı’nın şahsına yüklenen azameti eziyor.



Hollanda'da çekilmiş olan bu fotoğraf, yaşlıca ama bakımlı bir kadının en üzgün olduğu anlardan birini gösteriyor. Bu kadın, Hollanda Kraliçesi Beatrıx. Geçen hafta babası, Prens Bernhard 93 yaşında öldü. Zamanında çok sevilen bir kişilikti Prens ama 1976 yılında Lockheed Firması’ndan rüşvet aldığı ortaya çıktı. Bütün üst düzey görevlerinden istifa etti. Ölmeden önce de rüşvet aldığını kabullendi. Bunlara rağmen Beatrix'in babasıydı ve sarayda babasının cenazesi Kraliçe’nin önünden geçerken, ateş düştüğü yeri yakar dedirten bu 'o' an oluştu.



Ukrayna'nın başkenti Kiev'de, muhalefet lideri Viktor Yuşçenko'ya destek verenler yürüyor ve AP fotoğrafçısı Oded Balilty kirli, puslu camların arkasında kırığın oluşturduğu aralıktan deklanşöre basıyor. 'O' anda en azından seçimlerde temiz bir yakın geleceği gösteriyor.



Somaliler de iç savaş, kuraklık ve açlık tehlikesiyle karşı karşıya. Orta Somali'deki kentlerin kontrolünü ele geçirmeye çalışan karşıt görüşlü gruplar arasındaki çatışmalarda son beş gün içinde 36 kişi öldü. Çatışma bölgelerinden göç eden bu insanlar, ‘o’ anda Birleşmiş Milletler görevlisinin açıklamalarını dinliyor. Ve çocuk, 'o' anda duyarlı olanların üstüne üstüne geliyor.



Yaklaşık yüz ülkeden üç binden fazla gönüllüsü var Oxfam Örgütü’nün. Aslında 12 ayrı uluslararası örgütün biraraya gelerek, daha eşit ve daha güvenli bir dünya için çalıştığı bir konfederasyon niteliğinde. Fotoğraf, Londra'da çekildi. Oxfam destekçileri, bir yürüyüş sırasında dünyanın en zengin ülkelerinin liderlerinin maskelerini yüzlerinde tutarak adaletsizliğe dikkat çekiyor. Giysileri de yüzlerindeki maskelerle birlikte bir mesaj aslında. Bu giysiler, Charles Dickens'ın ünlü ''Bir noel şarkısı'' adlı oyunundan esinlenilerek hazırlandı. Bu oyun, cimri bir adamı anlatıyor ve oyunda hayaletler baş karakteri ziyaret ederek geçmişte yaptığı insafsızlıkları yüzüne vuruyor.



Moğolistan'da bir manastırın kapısında iki küçük rahip... Kapı açılmış, dışarıda masmavi bir gökyüzü ve güzel bir dünya var. Ama bu iki küçük rahip, dışarıdaki yaşamdan korktukları için mi bilemeyiz kapıların arkasına gizlenmişler ya da gelecek olana sürpriz yapmaya hazırlanıyorlar.



National Geographic Türkiye Dergisi'nin Aralık sayısından bir fotoğraf. Saner Şen, 'o' anda yaşlı kadının yüzündeki binlerce yıllık birikimi gösteren ışığı yakalayıvermiş. Bu memleketi bizimle paylaşan bir topluğun unutulmuş, bir kenara itilmiş hikayesini anlatıyor bu fotoğraf. Bir Ezidi o... Memleketimizde kalan 500 ezididen biri. National Geographic Türkiye Dergisi'nin Aralık sayısındaki makalelerden biri, geleneklerini yaşatmaya çalışan bu insanları anlatıyor.



Sosyalist Küba'nın Castro ve puro gibi simgelerinden biri Che Guevera. Fotoğraf, Santa Clara'da bir gösteri sırasında çekilmiş. Che, sağlığında hiç alakası olmadığının tersine, mücadele ettiği kapitalizmin de kullandığı bir figür artık. Boşuna değil bu, onca renk hengamesinin arasında bile küçücük bir fotoğrafı bakışları üzerine çekebiliyor ve insanları etkilemeye devam ediyor.



Fotoğraf Kamboçya'dan. Hareket halindeki bir trenin iki vagonu arasında, aslında tehlikeli anlar ama onlar pek de tehlikeyi takmıyorlar. Çünkü bunu hep yapıyorlar. Bilet parası vermemek için yani bedava yolculuk için bu riski göze alıyorlar. Biri sigara içiyor, biri azığından atıştırıyor, biri de de etrafı seyrediyor.



Fotoğraf, Almanya Bavyera'dan. Her yıl Noel'den 20 gün önce düzenlenen ''Krampusse'' yürüyüşünde, iki gün boyunca bölgenin bekar erkekleri hayvan derileri ve maskeleriyle garip sesler çıkararak evden eve dolaşıyor. Amaç, bu maskeyle çelişse de şans getirmek. İnanışa göre bir diğer amaçsa aylaklığı cezalandırmak. İşte bu, maskenin ifadesine uygun düşüyor.



Japonya'da iki makak maymunu, kış soğuğunda kaplıcanın keyfini çıkarıyor. O arada da biri, maymunlar aleminde sevgiyi ifade etmenin en geçerli yolunu uyguluyor. Topluluğun diğer üyesinin bitini, piresini ya da haşeresini ayıklıyor.



Geçtiğimiz hafta Filipin'i vuran tayfun, 740 kişinin ölümüne yol açtı. 754 kişiyse hala kayıp. Çok sayıda ev yıkıldı, ağaçlar yerinden söküldü. Bu fotoğrafın çekildiği küçük şehir de sular altında kaldı. Yardım kuruluşları, belediyeler aracılığıyla gıda yardımı dağıtmaya başladı ve 8 Aralık günü çekilen bu ‘o’ anda bu küçük çocuk, felaketin ortasında AP foto muhabiriyle yalnızlığını paylaştı.



Fotoğraf Afganistan'dan. Gün ağarmak üzere, hava soğuk, Özbek kökenli Afgan, ateş yakarak ısınmaya çalışıyor. Atlarıyla gelmişler. Bu insanlar, ülkenin geleneksel sporu buzkaşi oyuncuları. Toprak sahada at üstünde oynanan bir keçi postunun kapışıldığı bir oyun bu. Ufukta güneş doğacak, Karzai yemin edecek, ardından da yeni dönemin şerefine Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı, Savunma Bakanı ve diğer üst düzey konukların önünde buzkaşi oynayacaklar. Yeni dönemin güven veren sıcaklığı birazdan doğacak güneş kadar yakın mı? Yoksa önlerindeki ateş kadar yalnız ve zayıf mı? Bunu zaman gösterecek.



Hrıstiyan alemi için Noel yaklaştıkça, uluslararası ajanslardan gelen Noel'le ilgili fotoğrafların sayısı da artıyor. Bu fotoğraf da Almanya'nın Hamburg kentinde çekilmiş. Bir şirketin düzenlediği Christmas partisinde çocuklar, ışıklandırılmış balonlar arasında eğleniyor ve o arada bu 'o' an, yeryüzünün diğer çocukları için adeta düşünce balonları oluşturma çağrısı yapıyor.



Işık, Mezopotamya'da fotoğrafçılara ayrıcalık tanır. Bunun tipik bir örneğini görüyoruz. Güneşin batışı sırasında Bağdat semalarını gösteriyor bu 'o' an ve gökyüzünde 'o' anda ufacık görünen bir balon Bağdatlılar’ı gözlüyor. Böylelikle fotoğraf, küçücük ama etkili bir ayrıntıyla haber fotoğrafına dönüşüyor.​

8Aralık 2004

 

[¢αρтαιη_Ŧß]

Eline Sağlık