♪♪ Osmanlı Müziği ♪♪

S!yaĦ

Banned
Katılım
20 Nis 2006
Mesajlar
1,577
Reaction score
0
Puanları
0
Konum
S!yaĦ & B€yaŹ
Adına bugün çoğu kez “Klâsik Türk Müziği” ya da “Türk Sanat Müziği” de denilen bu müzik türü, Osmanlı Devleti'nin kurulması, büyümesi ve güçlenmesine paralel olarak zenginleşmiş, olgunlaşmış, biçim / estetiğini geliştirmiş ve bir sanat müziği kimliği kazanmıştır.Bu müzik, din, aşk, ordu-savaş gibi bir çok konuda ürünler vermiş ve her biri kendi türlerini, biçimlerini, topluluklarını oluşturmuştur.

Osmanlı Müziği, imparatorluğa katılan yeni ülkelerin değişik müzik kültürlerinden etkilenmiş, öğeler almış öğeler vermiştir. Ancak imparatorluğun gerileme ve çöküş sürecine girdiği 19.yy. başlarından itibaren bu sanat müziğinde de giderek bir sığlaşma ve gevşeme gözlenmektedir.Önceleri zengin makamlar ve usûller kullanırken, giderek bu anlayıştan uzaklaşmış ve kentin eğlence müziğine dönüşmüştür.Günümüze kadar süren bu gelişmede “şarkı” türü, adeta bütün türlerin yerini almış ve yaygınlaştıkça popülerleşmiştir.

XIX. yüzyıl ortalarına değin notalamaya pek önem verilmediği için, bu alana giren pek çok yapıt unutulup yok olmuştur.Herhangi bir dönemde notaya alınarak günümüze ulaşabilenlerin sayısı, XV. yüzyıldan XVIII. yüzyılın sonuna dek bestelenenler, yaklaşık 3000, XIX. yüzyılda üretilenler ise yaklaşık 5000 kadar olmak üzere, toplam 8000 kadardır.

Makam, usûl, biçim, seslendirme araçları ve yöntemleri bakımından, kökü çok eski dönemlere giden, kendine özgü birtakım kurallar çerçevesinde oluşan bu eserlere, XX. yüzyılın ilk çeyreğinde üretilen bir bölüm eser daha eklenebilir.

O tarihten günümüze değin “Türk Sanat Müziği veya Klasik Türk Müziği” başlığı altında üretilmeye devam edilen ve giderek popüler formlara dönüşmeye başlayan müzik ise, Osmanlı müziğinin günümüz normlarına dönüşmüş uzantısı sayılabilir.

Osmanlı Müziği bir sentezdir.Tarihin bir çok zenginliğini içinde taşır. Türklerle birlikte yaşayan Bizans, Rum, Acem, Arap, Yahudi, Ermeni gibi azınlıklarca da paylaşılarak birlikte oluşturulmuş ve Osmanlı Saray okulunda,Enderun'da en parlak devrine erişmiştir. Bu sistemi kullanan hiçbir ülke Osmanlının ulaştığı sanatsal seviyeye erişememiştir.Osmanlı Müziği, “makam birliği” esasına dayanan “Fasıl” düzeni içinde oluşturulmuş ve seslendirilmiştir.

FASIL

Aynı makamda bestelenmiş eserlerin, belli bir düzene göre sıralanarak yapılan dinletisidir.Tam bir Fasılda, hem ses ve hem de saz eserleri yer alır. Fasıl oluşturulurken eserlerin aynı makamda olması temel alınır ve tür ile şekillerine göre de belli bir sıralama yapılır.

Bir makama ait fasılın oluşabilmesi için genellikle iki “Beste” ve iki “Semâî” bestelenmiş olmalıdır. Bunlar sözlü eserlerdir.Besteler “Murabba” ya da “Nakış” formundadır. Bir “Gazel”in iki beyiti üzerine bestelenen Murabba'lar “Terennüm”lü ya da “Terennüm”süz olabilir.

Eserlerin güftesini oluşturan şiirin dizeleri dışında, usûle uygun, “ten, tenen, tenenen, ten nen ni” v.b. gibi anlamsız ya da “canım, ömrüm” v.b. gibi anlamlı sözcüklerle oluşturulan ezgilere “Terennüm” denir.Şiirin 1.,2. ve 4. dizeleri aynı ezgiye bağlanmıştır.

3. dizenin ezgisi ise farklıdır ve “Miyan Hâne” adını taşıyan bu bölümde, genellikle makam geçkisi ya da genişlemesi yapılır.Terennümlü Murabba'larda her dizeden sonra terennüme geçilir.Miyan Hâne'nin Terennümü farklı olabilir.Nakış'larda ise iki dize, birbirine bağlı bestelenir ve ardından, uzun bir Terennüm'e geçilir.

Murabba ya da Nakış'larla aynı yapıda olan fakat “Semâî usûlle” ile bestelenen sözlü Semâîlerin ilki “Ağır”,ikincisi “Yürük Semâî” dir.Fasılda bunlara “Kâr”, “Şarkı” gibi sözlü eserler, “Taksim”, “Peşrev”, “Saz Semâîsi”, “Oyun Havası” gibi saz eserleri katılabilir. Böylece tam bir fasıl yapısı şu şekli alır :
a) Herhangi bir sazla yapılan giriş Taksîm'i,

b) Peşrev,

c) Birinci Beste veya Kâr,

d) İkinci Beste,

e) Ağır Semâî,

f) Şarkılar (Büyük usûllü ve ağır karakterliden küçük usûllü ve hızlıya doğru sıralanır),

g) Yürük Semâî,

h) Saz Semâîsi.​

“Kâr”, “Terennüm” öğesine geniş yer veren, büyük ustalık gerektiren bir sözlü eser türü olup, en gelişmiş biçimlerden biridir.“Şarkı”lar ise edebiyatımızda, halk türkülerinin etkisiyle ortaya çıkmış bir formdur.

Şarkılar, dizelerden oluşur ve dizelerin sayısına göre değişik adlar alır.Küçük usûllerle bestelenir ve çok farklı yapılarda olabilir. Özellikle XIX. yüzyıldan sonra büyük ilgi görmüş ve öteki sözlü eser formlarını gölgede bırakmıştır.

XX. yüzyılda ise, iyiden iyiye öne çıkmış, alışılmış yapıların dışına taşarak, “Fantezi” türüne dönüşmüş ve giderek popülerlermiş, başarılı pek az örneğin dışında, geleneksel sanat müziği alanındaki sığlaşmaya da bir ölçüde yol açmıştır.Osmanlı Müziğinde kullanılan saz eseri formlarından başlıcaları şunlardır:

Peşrev: Genellikle “Darb-ı Fetih”, “Sakîl”, “Muhammes”, “Devr-i Kebîr” gibi büyük usûllerle, bazen de “Düyek” usûlü kullanılarak bestelenmiş, farklı ezgilerden oluşmuş, “Hane” adı verilen bölümler ile bunlar arasında pek değişmeden yinelenen “Mülâzime” bölümünden oluşmuş bir saz eseridir.

Saz Semaisi: Peşrevlerle aynı yapıda olmasına karşın “Semâî” (6 zamanlı), “Aksak Semâî” (10 zamanlı) ve “Yürük Semâî” (6 zamanlı) usûller ile bestelenen saz eserleri olup “Saz Semâîsi” adını alır.Saz Semâîleri, fasılın sonunda, “Yürük Semâî”nin ardından seslendirilir.

Taksim: Makamı tanıtma, yol gösterme, ısındırma ya da geçki amacıyla, tek çalgı ile, makam içinde, ancak bir usûle bağlanmadan, özgürce ve doğaçlama olarak seslendirilen ezgilere denir.

Oyun Havası: Oynamak (dans etmek) için bestelenmiş saz eseleridir.

Usûller: 15 zamanlıya kadar olan usûllere “Küçük usûller”, 15 zamanlıdan büyük olanlara “Büyük usûller” denir.İki büyük usûlün bir arada kullanılmasına “Darbeyn” adı verilir. Birkaç usûlün yanyana gelerek oluşturduğu usûl dizileri de vardır.

Bunlardan biri, beş usûlden oluşan ve bir görüşe göre 60, başka bir görüşe göre de 120 zamanlı “Zencîr” usûlüdür. Küçük usûller içinde, 5,7,9 v.b. zamanlı olanlar, ya da “Aksak Semâî” gibi 10 zamanlı usûller, “Aksak usûller” başlığı altında toplanır. Asıl “Aksak” adını taşıyan zamanlar ise 2+2+2+3 biçiminde sıralanan usûldür.


Osmanli Müzikleri - Örnekler

Sağ tıklayıp hedefi farklı kaydediniz

Arazbar Pesrev
Seslendiren: Nefiri Behram
Burdan İndirin 4.73 mb

Çeng Taksimi
Burdan İndirin 0.99 mb

Çargah Pesrev
Seslendiren: Dervis Mustafa
Burdan İndirin 5.20 mb

Kanun Taksimi
Burdan İndirin 922 Kb

Ferahnaz Taksimi
Seslendiren: Tanburi Cemil Bey
Burdan İndirin 3.02 mb

Yegah'ta Rast'tan Irak'ta Segah'a Taksim
Seslendiren: Cüneyd Orhon
Burdan İndirin 1.39 mb

Segah Saz Semaisi
Seslendiren: Cüneyd Orhon
Burdan İndirin 1.67 mb

Rast Taksim
Burdan İndirin 2.92 mb

Selmek Taksim
Seslendiren: Yorgo Bacanos
Burdan İndirin 3.96 mb


Nikriz Sirto
Seslendiren: Yorgo Bacanos
Çalanlar: Yorgo Bacanos, Sadi Isilay(Keman), Fahire Fersan(Kemençe),Ercüment Batanay(Tanbur), Sükrü Tunar(Klarnet), Fevzi Aslangil(Piyano)
Burdan İndirin 6.17 mb

Neva Kar
Seslendiren: Münir Nureddin Selçuk
Eser: Buhurizade Mustafa Itri Efendi
Burdan İndirin 9.82 mb

Şehnaz İlahi
Seslendiren: Münir Nureddin Selçuk
Eser: Hamamizade Ismail Dede Efendi
Burdan İndirin 2.19 mb

Nar-i Nicrane Düşüp
Seslendiren: Hafiz Sadettin Kaynak
Burdan İndirin 2.66 mb

Saba Taksim
Seslendiren: Neyzen Tevfik
Burdan İndirin 2.94 mb

Suzinak Taksim
Seslendiren: Neyzen Tevfik
Burdan İndirin 3.07 mb

Makber
Seslendiren: Hafiz Burhan
Burdan İndirin 4.98 mb

Asuman Ağlar
Seslendiren: Hafiz Kemal
Burdan İndirin 3.30 mb

Simsir-i Nigâhin
Seslendiren: Hafiz Kemal
Burdan İndirin 3.28 mb

Nihavend Taksim
Seslendiren: Sükrü Tunar
Burdan İndirin 2.91 mb

Hicaz Raks
Seslendiren: Sükrü Tunar
Burdan İndirin 2.90 mb

Kürdilihicazkar Longa
Seslendiren: Sükrü Tunar
Burdan İndirin 2.62 mb

Hicaz Peşrevi
Seslendiren: Salim Bey
Burdan İndirin 2.77 mb

Seni Sevda Çiçegim
Seslendiren: Misirli Ibrahim Bey
Burdan İndirin 3.83 mb

Yıllar Ne Çabuk Geçti
Seslendiren: Bimen Sen
Burdan İndirin 2.35 mb

Solsan da Sararsan
Seslendiren: Misirli Ibrahim Bey
Burdan İndirin 2.85 mb

Şu Karşıki Dağda
Seslendiren: Dede Efendi
Burdan İndirin 1.95 mb

Kimseye Etmem Şikayet
Seslendiren: Kemani Serkis Efendi
Burdan İndirin 2.94 mb

Gel Güzelim Çamlica'ya
Seslendiren: Faiz Kapanci
Burdan İndirin 2.11 mb

Nihavend Longa
Burdan İndirin 3.00 mb

Ey Gonca-i Nazik Tenim
Seslendiren: Münip Utandi
Burdan İndirin 2.53 mb

Körfezdeki Dalgın Suya
Seslendiren: Münip Utandi
Burdan İndirin 2.57 mb

Kalamış
Seslendiren: Münip Utandı
Burdan İndirin 5.68 mb

Yıllar Ne Çabuk Geçti
Seslendiren: Münip Utandı
Burdan İndirin 3.58 mb

Dün Gece Ye's ile Kendimden Geçtim
Seslendiren: Münip Utandı
Burdan İndirin 4.29 mb

İsfahan Şarkı
Seslendiren: Koro
Eser: Hasim Bey
Burdan İndirin 2.79 mb

Rast Şarkı - Ağıraksak
Seslendiren: Ahmet Özhan
Eser: Tatyos Efendi
Burdan İndirin 3.33 mb

Nihavend Şarkı
Seslendiren: Koro
Eser: Muallim Ismail Hakki Bey
Burdan İndirin 2.16 mb

Kürdilihicazkar Şarkı
Seslendiren: Recep Birgit
Eser: Haci Arif Bey
Burdan İndirin 4.99 mb

Dügah Şarkı
Seslendiren: Koro
Burdan İndirin 3.20 mb
 
bilgiler için tesekkurler kardes
 
çok teşekkür ederim. ben tsm ye biraz ilgiliyim ve eski taş plak devrinin üstadlarından dinlemek istiyorum. bana önerebileceğin herhangi bi albüm - site vb. birşeyler var mı? şimdiden teşekkürler.
bilgiler ve eserler içinde birkez daha teşekkür ederim
 
eline sağlık çok güzel bilgiler teşekkürler
 
Üstad ellerini saglik,cok hosuma gitti,devamini bekleriz. !
 
Sağol, çok yararlı oldu.
 
ellerine sağlık teşekkürler
 
üstad, çok saol.. bunların hepsi toplu halde yokmudur??.. tek tek indirmektense..
 
bilgiler fevkalade, çok teşekkürler ama Osmanlı müziği diye bir kullanım, bu müziğin bizim müziğimiz olduğu konusunda müziği dışarıdan öğrenen ve bu başlığı görenleri çok büyük yanılgıya iter. Zira, Klasik Batı Müziği bile Halk müziğinden doğar ve de bugün kalıcı olan, eser diye nitendirdiğimiz, büyük besteler şüphesiz halk müziği ezgileri taşır, kökeni burdandır demek yanlış olmaz. T.S. Müziğinin Osmanlı bağlantısı ve Osmanlıdaki gelişimi ise sahip olduğu sanat donanımının matematik ve ileri düzeyde fizik (ses akustiği, dalgalar) gibi ilimlere olan çok yakın bağlantısıdır (Ekrem Karadeniz'in kitabı en ciddi araştırmalardan biridir.). Padişahlar ne iyi etmiştir ki bu denli kapsama sahip bir sanat dalına sahip çıkmışlar. Tek ricam başlığı düzeltmenizdir ama Osmanlının da biz olduğumuzu belirterek.
Saygıyla; Özgür Turgut
 
güzel bilgiler ve eserler...arayıpta bulunamıyacak türden.....
 
Ellerinize ve emeğinize sağlık güzel bir paylaşım.Böyle güzel eserleri dinlemek isteyen arkadaşlar www.musikidostlari.com sitesine üye olup paylaşımlardan yararlanabilirler.
 
bilgiler fevkalade, çok teşekkürler ama Osmanlı müziği diye bir kullanım, bu müziğin bizim müziğimiz olduğu konusunda müziği dışarıdan öğrenen ve bu başlığı görenleri çok büyük yanılgıya iter. Zira, Klasik Batı Müziği bile Halk müziğinden doğar ve de bugün kalıcı olan, eser diye nitendirdiğimiz, büyük besteler şüphesiz halk müziği ezgileri taşır, kökeni burdandır demek yanlış olmaz. T.S. Müziğinin Osmanlı bağlantısı ve Osmanlıdaki gelişimi ise sahip olduğu sanat donanımının matematik ve ileri düzeyde fizik (ses akustiği, dalgalar) gibi ilimlere olan çok yakın bağlantısıdır (Ekrem Karadeniz'in kitabı en ciddi araştırmalardan biridir.). Padişahlar ne iyi etmiştir ki bu denli kapsama sahip bir sanat dalına sahip çıkmışlar. Tek ricam başlığı düzeltmenizdir ama Osmanlının da biz olduğumuzu belirterek.
Saygıyla; Özgür Turgut

Aynen katılıyorum. Osmanlı olmadan önce de Türk müziği vardı. Bu konuda hataya düşmeyelim. Ama en şaşahalı dönemi Osmanlı zamanında yaşandı. Cumhuriyetten hemen önce ve sonrasında yaşanan gevşemeler bizim musikimizi de etkiledi ve sonunda buralara kadar geldik. Allah sonumuzu hayır etsin.
En önemlisi de devletin sanata verdiği destek. Bugün şehir tiyatroları kapatılıyor. Her ilde diyanet büroları yada resmi daireleri varken, tiyatrolar kaç şehirde var. Bunu hiç düşündünüz mü. Bugün keç şehirde orkestra var. Kaç şehirde opera var. Yazık. Yazık...
 
paylaşım için çok çok teşekkürler emeğine sağlık ellerin dert görmesin
 
Geri
Üst