Şimdiki Pakistan ve Hindistan sınırında bulunan ve Indus vadisi olarak adlandırılan bölgede 4000 yıl önce yaşamış olan medeniyetin kalıntılarında bulunan bir tür hiyeroglif yazısı, bilgisayar teknolojisinin yardımı ile çözülmeye başlandı. Amerikalı ve Hintli araştırmacılar henüz çözülemeyen bu dilin temelleri hakkında geniş bulgular elde etmeyi başardılar.
Washington Üniversitesi araştırmacılarının önderlik ettiği projede eski İndus sembollerinin oluşturduğu kalıpları bilgisayarlarla incelemeye aldılar. Bu haftaki National Academy of Sciences bildirisinde yayınlanan çalışma, sembollerin sıralanmasında izlenen gayet belirgin kalıpları ortaya koyuyor ve ve bu dil hakkında istatistiksel bir model oluşturulmasına da yardımcı oluyor.
İstatistiksel model sayesinde Indus yazıtlarının altında yatan dilbilgisi kalıpları hakkında bir içgörü elde edebiliyoruz” diyen Washington Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri profesörü Rajesh Rao, “böylesi bir model deşifre açısından çok değerli olabilir, zira bir sembol ile bağdaştırılan bir anlam, ondan önce ve sonra gelen semboller açısından da belirli bir manaya sahip olmak zorundadır” yorumunu yapıyor.
M.Ö. 2600-1900 yılları arasında Indus vadisinde yaşamış olan insanlardan kalma tabletler ve diğer eşyalarda bulunan ve genellikle her biri beş veya altı sembolden oluşan gruplar halinde yazılmış olan yazılar onlarca denemeye rağmen çözülememiş ve bilimadamlarını bu medeniyetin yaşayışı konusunda karanlıkta bırakmışlardı. Yeni araştırma, bu kalıplardaki sembollerin anlamlı bir dizilişle yerleştirildiğini, sembollerden birinin kaldırılması veya yerinin değiştirilmesinin yepyeni bir dizilişi ortaya çıkardığını öngörüyor.
Araştırmacılar, dilin çözümlenmesinde Markov modelinin temel alındığını söylüyorlar. Bu model geçtiğimiz yüzyılda Rus matematikçi Andrey Markov tarafından ortaya atılmıştı. Markov modeli günümüzde ekonomi, genetik, ses algılama gibi birçok alanda kullanılıyor.
