- Katılım
- 1 May 2008
- Mesajlar
- 6,784
- Reaction score
- 0
- Puanları
- 0
Zonguldak’taki grizu patlaması bir kez daha madencilikle ilgili sorunlara dikkat çekti. 30 işçi hala göçük altında; bu kader mi yoksa kaderin önüne geçileblir mi? Cevap Prof. Dr. Tevfik Güyagüler’den: Yüzde 95 geçilebilir.
Türkiye, son 5 aydaki 3. büyük maden faciasını Zonguldak’ta yaşadı. 35 ölü ve şu an için 30 mahsur kalmış işçi.
canlı gaste, 'bu kazalar nasıl önlenir?' sorusunu, ODTÜ Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tevfik Güyagüler’e sordu. Cevabı 27 sene önce verdiği anlaşılan 'hoca'nın her şeyi özetleyen cümlesi şu oldu: "1983’te Enerji Bakanlığı’nın bilirkişi heyetindeydim. Hocalarımızla beraber detaylı bir rapor yazdık. Geçenlerde o raporu arşivden indirdim ve baktım; hiçbir öneri yerine getirilmemiş..."
"İşveren deneyimsiz mühendis çalıştırıyor, sendika iş güvenliğini kovalamıyor, hükümet 'ilgisiz' kalıyor" diyen Prof. Güyagüler’in, Zonguldak’taki işçilerin durumuyla ilgili umut kırıcı, çözüme yönelik somut, dünyada ne oluyora ilişkin düşündürücü açıklamaları şöyle:
"Bu, son 5 ay içindeki 3. kaza. Mustafakemalpaşa’da 19, Dursubey’de 16 ölü ve şimdi de Zonguldak’ta 30 kişi yer altında.
Bir şeyi düzeltmek istiyorum. Bu bir göçük kazası değildir. Türkiye’deki tüm önemli kazaların içinde yer aldım, ocakları gezdim, bilirkişilik yaptım. Grizu patlamaları sonrası çok yüksek basınç ve sıcaklık oluşur. Ocak içindeki oksijen miktarı çok azalır, zehirli gaz oluşur. Yaşam koşulları çok zorlaşır. Göçük olayları patlama sonrası meydana gelir. Patlamanın zararı, patlama olduğu anda ocak içinde dolaşan yüksek basınç ve alevden kaynaklıdır.
Burada, kurtarma çalışmaları çok önemlidir. Hayatlar söz konusudur. Ayrıca, bilmeden de çok konuşamak gerekir. Patlama sonrası kişilerin sağ kalma olasılığı çok az, mucizelere kalmış bir şey. Umut yaratmak noktasında dikkatli olmak lazım.
DÜNYADA DURUM NE?
1900’lü yıllarda tüm dünyada patlamar en üst düzeylere çıktı, 2000’li yıllarda ise azalmaya başladı. 1982’den itibaren dünyada 3 haneli ölüm yaratan kaza meydana gelmedi. Biz de ise 1983’te Armutçuk’ta 103, 1990’da Kozlu’da 262; hepsini topluyorum ve 15 senede 574 ölü. Ayrıca bu kazalar Türkiye’de artmış.
Dünyada ise Çin’de son senelerde artış söz konusu. Ancak Çin, dünyanın milyar ton seviyesinde kömür üreten bir ülkesi. Kazalarda Türkiye Avrupa’da 1., dünyada 3. sırada.
"YİNE UNUTULACAK"
‘Neden böyle?’ sorusu önemli ve her zaman sormalıyız. Daha önceki kazalarda da konuştum. Ne olduğunu ve nasıl olduğunu anlatmaya çalıştım ancak 3 gün sürdü ve unuttuk. Aynı şekilde bugün de buradayım ve yine unutulacak.
"DENEYİMLİ MÜHENDİS GEREKLİ"
Radikal önlemler almak gerekli. Kazayla ilgili teknik özellikleri geçiyorum ve ne yapmak gerekli ona geliyorum: Realiteyi görmeliyiz. Yaşanan ekonomik kriz ve işsizlik, maden mühendisliği istihdamını da etkiledi. Maden mühendisleri asgari ücretle çalıştırılmaya başlandı. Genç ya da deneyimli mühendisler, metan patlamasını bilmeyebilir. Bu özel bir konudur. Deneyimli mühendis ihtiyacı var; hem denetim yapacak hem de orada çalışacak.
"DENETİMİ YAPAN İŞVERENİN ÇALIŞANI"
Türkiye’deki ocaklarda denetimi yapan kişi işverenin bir çalışanı konumunda. Ceza ve kapatma yapamıyor. Özel bir yapı olmalı ve bağımsız çalışmalı. Yeni maden kanunu hazırlanıyor ve umarım bu dikkate alınır.
3 ELEMAN!
Metan patlamarında 3 eleman vardır: İşveren, işçi ve hükümet.
İşveren: Son senelerde içeriği değişti. Özellikle madencilikte taşeronluk ve alt işverenlik başladı. İnşaat mühendisi, yer altı ocağını alıp sahibi oldu. Yeni mezun olan biri, metanı bilmeyen birini asgari ücretle mühendis olarak işe aldı ve yetki verdi.
İşçi: Sendikalar mutlaka toplu iş sözleşmelerine iş sağlığı güvenliğini 1. madde olarak koymalı. Sıfır kaza sıfır ölüm için neler yapılmalı, sendikalar bunu isteyecek. Taşeronlaşmayla birlikte, sendikasız, kayıtsız işçiler ve kaçak madencilik türedi. Ayrıca, ana işverenle alt işveren arasında yapılan sözleşmelerde yasal boşluklar var ve bunlar giderilmeli.
Hükümet: Şu ana kadarki kazaların nedenlerinin araştırılması ve bunları giderecek önlemlere ilişkin hiçbir bilimsel çalışma yapılmadı. Bilim ve teknolojiyi biraraya getirmeliyiz. İnceleme yapacak, nedenleri belirleyecek ve tekrarlanmaması için neler yapılması gerektiğini ortaya koyacak herhangi bir resmi kurum şu anda yok.
1983’te Enerji Bakanlığı’nın bilirkişi heyetindeydim. Hocalarımızla beraber detaylı bir rapor yazdık. Geçenlerde o raporu arşivden indirdim ve baktım; hiçbir öneri yerine getirilmemiş.
Şu da bir gerçek, metan patlamasını her zaman yüzde 100 önleyemezsiniz ama tedbirlerle yüzde 95 önleyebilirsiniz. Kader dersek problemi çözemeyiz."
ERDOĞAN: MADENCİLİĞİN KADERİNDE VAR
ÇİN’DEN UZMANLAR GELİYOR!
Güyagüler, Zonguldak’taki madene Çin’den iki mühendisin gelecek olmasıyla ilgili de, ”Türkiye’de de bu işi bilen, özellikle Zonguldak’ta uzun süre mühendislik yapan, üniversitede bulunan uzmanlar... Kimse gelip de bir şey sormadı. Dünyadaki her kazadan internet vasıtasıyla haberdar olurum. Çin’de sık sık bu kazalar olur. Önce Çin’deki kazaları önlesinler" dedi.
