Mani
Iki uclu duygulanim bozuklugu (bipolar afektif bozukluk, PMD, manik depresif bozukluk) ne demektir?
Kisinin bazi donemlerde cokkunluk (depresyon) donemleri yasamasi ile birlikte, kimi zamanlar da taskinlik (mani) ya da bunun daha hafif bir sekli olan hipomani donemlerinin gorulmesi ile seyreden bir psikiyatrik bozukluktur .
Mani nasil bir durumdur?
Kisinin her zamanki normal halinden farkli olan ve surekli bir sekilde asiri neseli, (herseye gulup, kimseyi umursamadan sarkilar, oyunlar, danslar etme gibi) ya da yerinde duramayacak sekilde gergin (bazen asiri ofkeli, saldirgan, kufurlu konusma gibi) ve kendini yukseklerde goren bir duygu durumu vardir. Bu donem sirasinda asagidakilerden en az ucu bulunmaktadir:
Kisinin kendine verdigi deger asiri derecede abartilidir (grandiyozite), ses tonu asiri guvenli bir sekildedir. Bu durumda kendini cok guclu, guzel, ozel yeteneklere sahip, peygamber ya da tanri gibi hissedebilmektedir.Uyku hic yok gibidir, hic uyumadan gunlerini gecirebilir.Her zamanki halinden cok daha fazla konusmaktadir. O kadar hizli ve surekli konusmaktadir ki konusmasi sirasinda araya girmeniz cok zordur.Dusunceleri adeta birbiri ile yarismaktadir. Konudan konuya atlar, belli bir konu uzerinde duramaz.Dikkatini belli bir yerde toplayamaz ve dikkati onemsiz, konu disi nesnelere takilir.Belirli bir amaca yonelik olarak sosyal ortamlarda, iste, okulda ya da cinsel aktivitede artis vardir. (Aniden seyahatler yapma, onceki normal halinden farkli olarak daha cekici gorunmek icin renkli, parlak, aksesuarlari bol ve daha acik sacik, kendinden beklenmeyecek tarzda giyinme, toplum icinde ve ibadethanelerde ibadetlerinde digerlerini rahatsiz edici derecede asiri artislar gibi.)Onemli zararlar olusturabilecek zevk verici etkinliklere, sonucunu dusunmeden girme (esya ya da para dagitma, gereksiz ve fazla harcamalar, anlamsiz yatirimlar yapma, asiri hizli arac kullanma, cinsel iliskide sinir tanimama gibi)Bu durum kisinin mesleki yasami ve sosyal iliskilerinde onemli bozulmaya yol acmaktadir. Kendine ya da baskalarina zarar vermesini onlemek icin ya da psikotik Ozelliklerin varliginda ( kisinin kendisini peygamber hissedip Allahtan emir aldigini dusunmesi ya da gizli bir takim gucleri olduguna inanip, ispata calisma gibi inanilmaz fikirler ve eylemler) hastaneye yatirmak gerekmektedir.
Iki uclu bozukluk hangi yaslarda baslar?
Ergenlik oncesi nadir gorulen bu bozukluk erkelerde ortama 18, kadinlarda 20 yasta baslamakta, 60 yas sonrasi nadir gorulmektedir.
Iki uclu bozuklukta kadin ve erkekler acisindan farkliliklar var midir?
Kadin ve erkeklerde yaklasik esit oranda gorulmektedir. Ilk atak /erkeklerde mani, kadinlarda ise depresyon seklindedir.
Kalitimin rolu var midir?
Birinci derece akrabalarda bu bozuklugun bulunmasi halinde risk %25, anne ve babanin her ikisinde birden bulunmasi halinde risk % 50-75 ‘lere yukselmektedir.
Iki uclu bozukluk nicin onemlidir?
İntihar olaylari yuksek bir oran tutmaktadir.
Alkol ve madde kullanim bozukluklari da eslik etmektedir.
Egitim, mesleki ve sosyal alan, evlilik hayatinda sorunlara yol acmaktadir.
Antisosyal davranislar ile suca egilim artmaktadir.
Hizli dongulu ( bir yil icinde 4 ve daha fazla hastalik ataginin olmasi) ya da Asiri hizli dongulu ( saatler ya da gunlerle degisen cok sayida atagin varligi) hal olusabilmekte bu da cok yipratici olmaktadir.
Yeme bozukluklari, sosyal fobi ve panik bozukluk gibi kaygi bozukluklari da eslik edebilmektedir.
Hastaligin gidisini kotu etkileyen ozellikler:
Erken ya da gec yasta baslangic.
Atak sayisinin ve hastanede yatis sayisinin coklugu.
