melihbakir
LorD oF The WaReZ
ALLERJİ.
Allerji kelimesi günlük konuşmalarda en sık kullanılan tıbbi terimlerden biridir. Aynı şekilde doktor ve hastalar da pek çok tıbbi problemde allerjiyi sorumlu tutarlar. Saman nezlesi ve astma gibi iyi tanımlanmış allerjik hastalıklara ek olarak, baş ağrısı, mide ağrısı, hiperaktivite gibi çok değişik belirtiler de allerjiye bağlanmaktadır. Allerjilerin gerçekten yaygın olmasına ve hatta bazı gerçek allerjilerin gözden kaçabilmesine rağmen, allerji denen çoğu şey aslında allerji değildir.
Allerji kelimesi Yunanca'da diğer anlamına gelen allos'dan köken alır. Baron Clemens von Pirquet 1906'da bu terimi, bağışıklık sistemi içindeki herhangi bir "değişmiş reaksiyon" u tanımlamak üzere kullanmıştır. Bu orijinal tanımda, bu reaksiyonların vücuda zararlı veya yararlı olabileceği yer almaktaydı.
Günümüzde allerji, çoğu kişinin sorunsuzca kabul edebileceği bir maddeye karşı olan anormal duyarlılık olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, çoğu kişi polenlere hiç bir reaksiyon vermezken, allerjik rinitli kişiler kısa bir karşılaşmadan sonra bile, şiddetli reaksiyon verebilirler. Bu duyarlılığın bağışıklık sisteminin sadece bazı özel kısımlarını ilgilendirdiğini biliyoruz. Allerji için iyi bir karşılık aşırı duyarlılık olabilirdi, ancak bu daha genel bir terimdir.
Bir kişinin allerjik olma süreci halen aktif bir araştırma ve tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Bu süreç, bazı duyarlı bireylerde allerjenle tekrar eden karşılaşmaların bağışıklık sistemini aktive ettiği bir duyarlılaşma dönemi ile başlar.
Bütün ayrıntıları halen yeterince anlaşılmamış olmakla birlikte, kişinin allerjik olup olmaması hem genetik hem de çevresel faktörlere bağlıdır. Örneğin, güçlü bir ailesel allerji öyküsü olan bir kişinin allerjik olma olasılığı, böyle bir öyküsü olmayana göre daha fazladır.
Kalıtıma ek olarak çevrenin de allerji gelişiminde önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Tek yumurta ikizleriyle ilgili çalışmalar bu "genetik olmayan" faktörlerin güçlü rolünü çok iyi ortaya koymaktadır. Genetik yapılarının aynı olmasına rağmen tek yumurta ikizlerinin sadece % 25-50'si aynı allerjiler veya aynı allerjik hastalığı göstermektedir. Bu farkların esas olarak değişik çevresel faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Belli bir zaman süresince belli bir allerjenle yüksek düzeyde karşılaşan bir kişinin o allerjene karşı duyarlılık kazanma şansı, daha az karşılaşan kişiye göre daha fazladır. Örneğin, erken yaşlarda yüksek miktarda ev tozu akarıyla karşılaşmanın, daha sonra ev tozu akarına allerjik olma şansını dramatik olarak arttırdığı kesin olarak gösterilmiştir. Eğer ailesel allerji öyküsü varsa bu şans daha da artmaktadır. Öte yandan bazı kişilerin ise, karşılaşma yoğunluğu ne kadar fazla olursa olsun kesin olarak allerji geliştirmediği de bilinmektedir. Ayrıca, özellikle sigara dumanı başta olmak üzere bazı irritanlara maruziyet allerjenlere duyarlılaşmada önemli rol oynamaktadır
Allerjik Hastalıklar
Allerjik hastaliklar ya da reaksiyonlar vucudun herhangi bir organi veya sistemini tutabilir. Bu reaksiyonlarin en belirgin olanlari solunum sisteminde allerjik nezle veya astma ve deride de allerjik dermatit, ekzema ve urtikerdir. Bircok baska hastaligin ortaya cikmasinda da diger bazi allerjik faktorler rol oynayabilir.
Allerjik nezle allerjenlerin sebep oldugu burun akintisi, tikanmasi ve aksirik nobetleridir. Bazen polen allerjenlerine bagli olarak mevsimlerle iliskili olarak gorulur. Bu, saman nezlesi olarak da bilinir. Bazen de yil boyunca devam eder ve perenial nezle adini alir. Burun kasintisi ve tikanikligi ve iyilesmeyen sinuzitler en onemli belirtileridir.
Bronsial astma tekrarlayan oksuruk, hirilti veya nefes darligi ile kendini belli eder. ust solunum yolu enfeksiyonlari da bu sikayetleri aciga cikartabilir. Astmali kisilerde kirli hava, sigara dumani, toz, hormonel degisiklikler veya emosyonel olaylar da nobetlerin baslamasina ve uzamasina neden olan faktorlerdir. Astma herhang bir yasta baslayabilir, tedavi edilmezse tekrarlar ve kroniklesebilir.
Allerjik dermatit siklikla kol ve bacaklarda ve butun vucutta gorulebilen, bulasici olamayan kasintili bir deri dokuntusudur. Siklikla allerjik reaksiyonlarin bir bulgusu olarak ortaya cikar ve diger allerjik rahatsizliklarla birlikte veya gida allerjilerine bagli olarak da gorulebilir.
Kontakt dermatit bazi maddelerin deriye dogrudan temasi sonucunda ortaya cikan deri dokuntusudur. Temas eden madde genellikle kimyasal veya hayvansal allerjen iceren bir giysi ya da takidir. Kisinin meslegi geregi diger allerjenlere bagli da gozlenebilir.
Urtiker deride kabariklik, kasinti, sisme ile kendini gosteririr. Bu sisme deri alti dokularda da olabilir ki buna anjioodem adi verilir. Yuz, dudak, dil, bogaz, goz veya kulaklarda olusabilir. Larinkste olursa hava yollarinda ani tikanma meydana getirerek tehlikeli olabilir.
Allerji kelimesi günlük konuşmalarda en sık kullanılan tıbbi terimlerden biridir. Aynı şekilde doktor ve hastalar da pek çok tıbbi problemde allerjiyi sorumlu tutarlar. Saman nezlesi ve astma gibi iyi tanımlanmış allerjik hastalıklara ek olarak, baş ağrısı, mide ağrısı, hiperaktivite gibi çok değişik belirtiler de allerjiye bağlanmaktadır. Allerjilerin gerçekten yaygın olmasına ve hatta bazı gerçek allerjilerin gözden kaçabilmesine rağmen, allerji denen çoğu şey aslında allerji değildir.
Allerji kelimesi Yunanca'da diğer anlamına gelen allos'dan köken alır. Baron Clemens von Pirquet 1906'da bu terimi, bağışıklık sistemi içindeki herhangi bir "değişmiş reaksiyon" u tanımlamak üzere kullanmıştır. Bu orijinal tanımda, bu reaksiyonların vücuda zararlı veya yararlı olabileceği yer almaktaydı.
Günümüzde allerji, çoğu kişinin sorunsuzca kabul edebileceği bir maddeye karşı olan anormal duyarlılık olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, çoğu kişi polenlere hiç bir reaksiyon vermezken, allerjik rinitli kişiler kısa bir karşılaşmadan sonra bile, şiddetli reaksiyon verebilirler. Bu duyarlılığın bağışıklık sisteminin sadece bazı özel kısımlarını ilgilendirdiğini biliyoruz. Allerji için iyi bir karşılık aşırı duyarlılık olabilirdi, ancak bu daha genel bir terimdir.
Bir kişinin allerjik olma süreci halen aktif bir araştırma ve tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Bu süreç, bazı duyarlı bireylerde allerjenle tekrar eden karşılaşmaların bağışıklık sistemini aktive ettiği bir duyarlılaşma dönemi ile başlar.
Bütün ayrıntıları halen yeterince anlaşılmamış olmakla birlikte, kişinin allerjik olup olmaması hem genetik hem de çevresel faktörlere bağlıdır. Örneğin, güçlü bir ailesel allerji öyküsü olan bir kişinin allerjik olma olasılığı, böyle bir öyküsü olmayana göre daha fazladır.
Kalıtıma ek olarak çevrenin de allerji gelişiminde önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Tek yumurta ikizleriyle ilgili çalışmalar bu "genetik olmayan" faktörlerin güçlü rolünü çok iyi ortaya koymaktadır. Genetik yapılarının aynı olmasına rağmen tek yumurta ikizlerinin sadece % 25-50'si aynı allerjiler veya aynı allerjik hastalığı göstermektedir. Bu farkların esas olarak değişik çevresel faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Belli bir zaman süresince belli bir allerjenle yüksek düzeyde karşılaşan bir kişinin o allerjene karşı duyarlılık kazanma şansı, daha az karşılaşan kişiye göre daha fazladır. Örneğin, erken yaşlarda yüksek miktarda ev tozu akarıyla karşılaşmanın, daha sonra ev tozu akarına allerjik olma şansını dramatik olarak arttırdığı kesin olarak gösterilmiştir. Eğer ailesel allerji öyküsü varsa bu şans daha da artmaktadır. Öte yandan bazı kişilerin ise, karşılaşma yoğunluğu ne kadar fazla olursa olsun kesin olarak allerji geliştirmediği de bilinmektedir. Ayrıca, özellikle sigara dumanı başta olmak üzere bazı irritanlara maruziyet allerjenlere duyarlılaşmada önemli rol oynamaktadır
Allerjik Hastalıklar
Allerjik hastaliklar ya da reaksiyonlar vucudun herhangi bir organi veya sistemini tutabilir. Bu reaksiyonlarin en belirgin olanlari solunum sisteminde allerjik nezle veya astma ve deride de allerjik dermatit, ekzema ve urtikerdir. Bircok baska hastaligin ortaya cikmasinda da diger bazi allerjik faktorler rol oynayabilir.
Allerjik nezle allerjenlerin sebep oldugu burun akintisi, tikanmasi ve aksirik nobetleridir. Bazen polen allerjenlerine bagli olarak mevsimlerle iliskili olarak gorulur. Bu, saman nezlesi olarak da bilinir. Bazen de yil boyunca devam eder ve perenial nezle adini alir. Burun kasintisi ve tikanikligi ve iyilesmeyen sinuzitler en onemli belirtileridir.
Bronsial astma tekrarlayan oksuruk, hirilti veya nefes darligi ile kendini belli eder. ust solunum yolu enfeksiyonlari da bu sikayetleri aciga cikartabilir. Astmali kisilerde kirli hava, sigara dumani, toz, hormonel degisiklikler veya emosyonel olaylar da nobetlerin baslamasina ve uzamasina neden olan faktorlerdir. Astma herhang bir yasta baslayabilir, tedavi edilmezse tekrarlar ve kroniklesebilir.
Allerjik dermatit siklikla kol ve bacaklarda ve butun vucutta gorulebilen, bulasici olamayan kasintili bir deri dokuntusudur. Siklikla allerjik reaksiyonlarin bir bulgusu olarak ortaya cikar ve diger allerjik rahatsizliklarla birlikte veya gida allerjilerine bagli olarak da gorulebilir.
Kontakt dermatit bazi maddelerin deriye dogrudan temasi sonucunda ortaya cikan deri dokuntusudur. Temas eden madde genellikle kimyasal veya hayvansal allerjen iceren bir giysi ya da takidir. Kisinin meslegi geregi diger allerjenlere bagli da gozlenebilir.
Urtiker deride kabariklik, kasinti, sisme ile kendini gosteririr. Bu sisme deri alti dokularda da olabilir ki buna anjioodem adi verilir. Yuz, dudak, dil, bogaz, goz veya kulaklarda olusabilir. Larinkste olursa hava yollarinda ani tikanma meydana getirerek tehlikeli olabilir.