Muhammed bin Ahmed bin Ebi Sehl Serahsi

[DeRSaaDeT]

Kitabın Adı: Usulü's Serahsi​

İslam alimlerinin meşhurlarından. Hanefi mezhebinde büyük fıkıh alimidir. İsmi, Muhammed bin Ahmed bin Ebi Sehl Serahsi’dir. Künyesi Ebu Bekr, lakabı Şems-ül-Eimme’dir. 1010 senesinde Türkistan’ın Serahs şehrinde doğdu. 1090’da vefat etti. Serahs’a izafeten Serahsi denildi. Serahs şehri, Meşhed ile Merv arasında eski bir şehir olup, bugün İran-Türkmenistan sınırı üzerindedir. 62 62 Ebu Bekr Serahsi, tahsilini Buhara’da yaptı. Fıkıh ilmini, zamanının en meşhur alimlerinden Şems-ül-Eimme Ebu Muhammed Abdülaziz bin Ahmed Hulvani’den öğrendi. Uzun yıllar bu hocasının derslerine devam edip, fıkıh ilminde çok iyi yetişti. Başka alimlerden de ders gördü. Devletler hukuku hususunda alim İmam-ı Muhammed Şeybani’nin bu husustaki eserleri üzerinde ihtisas sahibi olan Ebü’l-Hasan Ali bin Muhammed bin Hüseyin ile Ebu Hafs Ömer bin Mensur el-Bezzar’dan ders aldı. Hocası Hulvani’den (rahmetullahi aleyh) sonra onun yerine geçti. İlimdeki üstünlüğünden dolayı Serahsi’ye de hocası gibi Şems-ül-Eimme (Alimlerin, İmamların Güneşi) lakabı verildi. Zamanının meşhur alimlerinden olan Serahsi’den de; Burhan-ül-Eimme Abdülaziz bin Ömer bin Maze, Mahmud bin Abdülaziz Özcendi, Rüknüddin Mes’ud bin Hasan, Osman bin Ali bin Muhammed Beykendi fıkıh ilmini öğrendi.

Çok ibadet eden ve zahid bir zat olan Serahsi hazretleri, kelam ve münazara ilminde de alim bir zattı. Ömrü hep ilim öğrenmek, öğretmek ve dine hizmet etmekle geçti. Bu hususta pekçok sıkıntıya katlandı. Mükemmel eserler yazdı. Osmanlı Şeyhülislamı Kemal Paşazade, Serahsi’nin müctehid fil mesail tabakasından (meselede müctehid) olduğunu bildirmiştir.

Hayatının son on senesi sıkıntılı geçti. Zamanının hakanına nasihat kabilinden söylediği sözler sebebiyle hapse atıldı. Hapisteyken de ilmi çalışmalarını sürdürdü. Otuz ciltlik Mebsud adlı meşhur eserini bu sırada meydana getirdi. Hapisliğinin son aylarında, memleket iç savaşlarla karışmıştı. Tam bu sıralarda, İmam-ı Muhammed Şeybani’nin devletler umumi hukuku ile ilgili Siyer-i Kebir’ini şerh etmeye başladı. Bu kitabı, devletler hukuku sahasında ilk yazılan eserdir. 1087 senesi 20 Rebiülevvelde hapisten çıkarıldı. Hapisten çıkarıldıktan bir müddet sonra Fergana’ya gitti. Fergana emiri, Emir Hasan kendisini büyük bir memnuniyetle kabul edip, izzet ve ikramda bulundu. Talebeleriyle kendi sarayına alıp, orada çalışmalarını istedi. Sonra hapisteyken başladığı eserlerle birlikte, ötekilerini yazdırdı. Ömrünün son yıllarını Fergana’da geçiren Serahsi hazretleri, orada da alimler ve halk tarafından çok sevilmiş, önemli meseleler için müracaat kaynağı olmuştur.

Eserleri: 1) Kitab-ül-Mebsut: 30 ciltlik meşhur eseridir. 15 cilt ve 10 cilt halinde iki ayrı baskısı vardır. Bu kıymetli eser, Hakim-i Şehid’in Kafi adlı eserinin şerhidir. 2) Eşrat-üs-Saat: Bu eserini, talebeliği sırasında hocası Şems-ül-Eimme Hulvani’nin kıyamet alametleri ile ilgili dersleri sırasında tuttuğu notlardan yazmıştır. 3) Şerhi Ziyadat-üz-Ziyadat, 4) Şerhi Cami-ul-Kebir, 5) Şerhi Cami-us-Sagir, 6) Şerh-ül-Muhtasar fil-Fıkıh, 7) Şerhi Siyer-i Kebir: İmam-ı Muhammed Şeybani’nin Siyer-i Kebir adındaki meşhur eserine yazdığı şerhidir. Antepli Muhammed Münib Efendi tarafından Türkçeye tercüme edilen ve 1826’da basılan bu eser, cihada ait ince bilgileri ihtiva etmektedir. 8) Muhtasar-ı Tahavi Şerhi, 9) Şerhi Kitab-ün-Nafakat, 10) Şerhi Edeb-ül-Kadi. 11) Fevaid-ül-Fıkhıyye ve Kitab-ül-Hayz, 12) Usul: İki cilt olan bu eseri de basılıdır.

Kaynak: ehlisunnetbuyukleri.com/Ehli-Sunnet-Buyukleri-Islam-Tarihi-Detay-623.aspx

 

[KnockOut]

Paylasimin icin tesekkurler