atn42
New member
22 Eylül 2009 09:06
Ünlü Rus bilgini Pavlov’un deneyiminden bu köşede vaktiyle söz açmıştım.
Laboratuvarda bir küçük köpek üzerine deneyler yapar Pavlov, yemek vermeden önce hayvana çember biçiminde bir parlak ışık gösterir..
Elektrik şoku vermeden önce de elips biçiminde bir elektrik ışığı gösterir..
Bir, iki, üç, beş, on beş; derken köpek koşullanır..
Akıllı hayvan..
Çemberi görünce seviniyor..
Mama geleceğini biliyor..
Kuyruğunu sallıyor..
Elipsi görünce başına geleceği kestirdiğinden başlıyor havlamaya..
Hırlamaya..
Ulumaya..
*
Pavlov deneyini sürdürüyor..
Bilindiği gibi elipsin iki merkezi vardır; bilgin bu ikisi arasındaki uzaklığı yavaş yavaş kısaltarak elipsi çemberleştirmeye başlar..
Durum zorlaşıyor mu?..
Köpekçik yine de tüm duyarlığıyla dikkat kesilmiş, elektrik yandı mı bakıyor..
Çember mi?..
Elips mi?..
Elektrik şoku mu yiyecek?..
Mama mı?..
İş öyle bir noktaya varıyor ki hayvancağız iki ayrı ışıklı göstergeyi ayırmakta zorluğa düşüyor; ne kadar dikkat kesilse nafile...
Huysuzlaşmaya başlıyor..
Yay gibi geriliyor.
*
Pavlov elipsin merkezlerini birbirine yakınlaştırdıkça, elektrik ışığından oluşan iki şekil -çember ve elips- birbirinden ayırt edilemez duruma dönüştükçe, hayvan ne yapacağını bilemez...
Sürekli tepki köpeği sarar..
Işık yandı mı, hangisi olursa olsun, başlar çırpınmaya..
Ulumaya..
Yerlerde yuvarlanmaya..
Cıyak cıyak havlamaya..
Bir çeşit ruh hastası olur..
Peki, köpekte ruh var mı?..
*
Son zamanda bu ülkenin insanları tam bir ikilem içine düştüler..
Elips mi?..
Çember mi?..
Karşıdan bir görevli geliyor..
Devletin memuru mu?..
Mafyanın adamı mı?..
Gazetenin manşeti haber mi?..
Dolduruş mu, iftira mı, şantaj mı, holdingin tezgâhı mı?..
Köşe yazısı yazı mı, tetikçilik mi?..
Devletin Bakanı, gerçekten Bakan mı?..
Şeyhin kulu mu?..
Tarikatın müridi mi?..
Başbakan elips mi?..
Çember mi?..
*
Geçen gün bu ülkenin yurttaşlarından birini gördüm; suratı darmadağın, kaşlar çatık, ne yapacağını şaşırmış, durumu perişan...
Kimin kim, neyin ne olduğunu bilemiyor..
Sordum, anlattı...
- Bana bak, dedim, sen Pavlov’un köpeği değilsin, insansın, yurttaşsın...
- Eeee?..
- Bu gibi durumlarda ağlayıp dövüneceğine, hırlayıp homurdanacağına, çırpınıp yakınacağına, ne gerekiyorsa onu yap!.. Adam olmanın başka yolu yoktur.
(26 Ocak 2003 tarihli yazısı)
İlhan Selçuk
Cumhuriyet
kaynak
Ünlü Rus bilgini Pavlov’un deneyiminden bu köşede vaktiyle söz açmıştım.
Laboratuvarda bir küçük köpek üzerine deneyler yapar Pavlov, yemek vermeden önce hayvana çember biçiminde bir parlak ışık gösterir..
Elektrik şoku vermeden önce de elips biçiminde bir elektrik ışığı gösterir..
Bir, iki, üç, beş, on beş; derken köpek koşullanır..
Akıllı hayvan..
Çemberi görünce seviniyor..
Mama geleceğini biliyor..
Kuyruğunu sallıyor..
Elipsi görünce başına geleceği kestirdiğinden başlıyor havlamaya..
Hırlamaya..
Ulumaya..
*
Pavlov deneyini sürdürüyor..
Bilindiği gibi elipsin iki merkezi vardır; bilgin bu ikisi arasındaki uzaklığı yavaş yavaş kısaltarak elipsi çemberleştirmeye başlar..
Durum zorlaşıyor mu?..
Köpekçik yine de tüm duyarlığıyla dikkat kesilmiş, elektrik yandı mı bakıyor..
Çember mi?..
Elips mi?..
Elektrik şoku mu yiyecek?..
Mama mı?..
İş öyle bir noktaya varıyor ki hayvancağız iki ayrı ışıklı göstergeyi ayırmakta zorluğa düşüyor; ne kadar dikkat kesilse nafile...
Huysuzlaşmaya başlıyor..
Yay gibi geriliyor.
*
Pavlov elipsin merkezlerini birbirine yakınlaştırdıkça, elektrik ışığından oluşan iki şekil -çember ve elips- birbirinden ayırt edilemez duruma dönüştükçe, hayvan ne yapacağını bilemez...
Sürekli tepki köpeği sarar..
Işık yandı mı, hangisi olursa olsun, başlar çırpınmaya..
Ulumaya..
Yerlerde yuvarlanmaya..
Cıyak cıyak havlamaya..
Bir çeşit ruh hastası olur..
Peki, köpekte ruh var mı?..
*
Son zamanda bu ülkenin insanları tam bir ikilem içine düştüler..
Elips mi?..
Çember mi?..
Karşıdan bir görevli geliyor..
Devletin memuru mu?..
Mafyanın adamı mı?..
Gazetenin manşeti haber mi?..
Dolduruş mu, iftira mı, şantaj mı, holdingin tezgâhı mı?..
Köşe yazısı yazı mı, tetikçilik mi?..
Devletin Bakanı, gerçekten Bakan mı?..
Şeyhin kulu mu?..
Tarikatın müridi mi?..
Başbakan elips mi?..
Çember mi?..
*
Geçen gün bu ülkenin yurttaşlarından birini gördüm; suratı darmadağın, kaşlar çatık, ne yapacağını şaşırmış, durumu perişan...
Kimin kim, neyin ne olduğunu bilemiyor..
Sordum, anlattı...
- Bana bak, dedim, sen Pavlov’un köpeği değilsin, insansın, yurttaşsın...
- Eeee?..
- Bu gibi durumlarda ağlayıp dövüneceğine, hırlayıp homurdanacağına, çırpınıp yakınacağına, ne gerekiyorsa onu yap!.. Adam olmanın başka yolu yoktur.
(26 Ocak 2003 tarihli yazısı)
İlhan Selçuk
Cumhuriyet
kaynak
