Novace
New member
Batı Karadeniz bölgesinde il. Kuzeyde Gerze, doğusunda Çatalzeytin ilçesine kadar oldukça geniş bir kıyıyla Karadeniz’e açılır. Bu kıyının ortasında, İnceburun ve Sinop burnunun meydana getirdiği çıkıntı, Türkiye’nin en kuzey ucudur. Batıda Kastamonu, güneyde Çorum ve doğuda Samsun illeriyle sınırlanır. Karadeniz kıyılarının en geniş yarımadasıdır.
Yüzey Biçimleri: Türkiye’nin kuzeyinde, Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Sinop il alanının %75’ini denize paralel uzanan Küre (İsfendiyar) Dağları’nın doğu uzantıları engebelendirir. Doğu-batı doğrultusunda ili ortadan ikiye bölen Küre Dağları fazla yüksek değildir. Sıranın ortalama yükseltisi 1.300 metre dolayındadır. Birkaç tepenin yüksekliği 1.500 metrenin üzerine çıkar. En yüksek nokta Zindan Dağı’dır (1.730 metre). Bunu Sardökük Tepesi (1.660 metre), Çangal Dağı (1.605 metre), Göktepe (1.375 metre) ve Soyuk Tepesi (1.455 metre) izler. Küre Dağları yüksek olmamakla birlikte vadiler ya da boğazlarla parçalanmadığı için geçit vermez; dolayısıyla kıyı kesimi ile iç kesimler arasında doğal bir engel oluşturur. İlin %24’ünü kaplayan platolar, Küre Dağları’nın kuzeyinde Gerze ve güneyindeki Boyabat ilçeleri çevresinde toplanır. Belli başlı platolar Boyabat’ta: Mehmetli, Aluç, Maruf, Gündüzlü, Kumlu, Darıözü, Doğaçam, Yaylacık, Uzunöz, Sakızlı, Bayat, Yassıalan, Gökalan ve Buzlu; Gerze’de: Altmış dört, Gudekoğlu, Avlagısökü, Kuzfındık, Çam yaylaları ve ilin Karadeniz’e çıkıntısını oluşturan yarımadadaki Sinop Yaylası’dır. Sinop’un %2,5 gibi çok küçük bir bölümünü kaplayan ovaların en önemlisi iç kesimdeki Boyabat Ovası’dır.
Batı Karadeniz ve Kızılırmak Havzaları üzerinde yer alan ilde akarsu ve gölleri; Tepeçay, Ayardin Deresi, Ayancık Çayı, Karasu Çayı, Çakıroğlu Çayı, Kanlıdere ve Gökormak ile Sarıkum Gölü, Aksaz Gölü, Sülük Gölü ve Karagöl oluşturur. İklim, Bitki Örtüsü ve Yaban Hayat: İlde iki iklim tipinin etkileri görülür. Küre Dağları’nın kuzeyi, yani kıyı kesiminde nemli ve yağışlı Karadeniz iklimi egemendir. İlin güneyinde ise, Küre Dağları’nın oluşturduğu doğal engel nedeniyle Karadeniz ikliminin etkisi azalır, karasal iklim daha ağır basar. Bol yağış nedeniyle gür bir bitki örtüsüne sahiptir. Çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, karaağaç, kavak gibi ağaçlardan oluşan ormanlar geniş yayılma alanı bulur. Kıyı kesiminde Akdeniz bitki topluluklarına rastlanır. Güneye doğru gidildikçe yağışların azalmasına koşut olarak bitki örtüsü görünüm değiştirir. Yeşil bitki örtüsünün yerini bozkırlar alır. İlin doğal varlıkları arasında yer alan karacalar için bir koruma ve üretme alanı kurulmuştur. Bir ekosistem oluşturan Sarıkum Gölü çevresindeki 785 hektarlık alan 30 Temmuz 1987’de doğa koruma alanı olarak ayrılmıştır.
Ekonomi: Büyük bölümü kırsal kesimde yaşayan il halkı geçimini tarım, ormancılık ve balıkçılıktan sağlar. Ekim alanları fazla geniş olmayan ilde yetiştirilen başlıca ürünler: buğday, mısır, arpa, patates, şekerpancarı, pirinç, tütün yanı sıra çeşitli sebze ve meyvedir. Hayvancılık önemli gelir kaynaklarındandır. Alçak kesimlerde çok sayıda sığır ve manda, plato alanlarında ise Ankara keçisi ve koyun yetiştirilir. 1972’de kalkınmada ikinci derecede öncelikli iller kapsamına alınan Sinop’ta sanayi fazla gelişmemiştir. Başlıca sanayi kuruluşları un, balık unu ve balık yağı, çeltik, süt ürünleri, orman ürünleri, dokuma, cam, tuğla ve kiremit fabrikaları ile Tekel’e bağlı yaprak tütün işletmesidir. Yeraltı kaynakları açısından yoksul olan ilde cam sanayiinde kullanılan kum yatakları vardır. Sinop ilinin en önemli sorunlarından biri ulaşımdır. Eskiden Karadeniz ticaretinde önemli bir yeri olan Sinop limanı günümüzde işlevini yitirmiş durumdadır.
Turistik Yerler: Sinop ve yöresi: Demirciköy, Kocagöz ve Maltepe Höyükleri, Sinop Kalesi (MÖ 1. yüzyılda Pontus Kralı Mitridates yaptırmıştır), Alaeddin Camii (1267’de Muineddin Süleyman Pervane yaptırmıştır), Fethi Baba Mescidi (1353); Saray Camii (1374’te Celâleddin Bayezid yaptırmıştır), Cezayirli Ali Paşa Camii (Selçuklu Dönemi), Meydankapı Camii (1878), Kefevi Camii (1896), Seyyid Bilal Türbesi (1280’de Emir Tayboğa’nın oğlu yaptırmıştır), Gazi Çelebi Türbesi (1322’de ölen Gazi Çelebi burada gömülüdür), İsfandiyaroğulları Türbesi, Sultan Hatun Türbesi (Aynalı Kadın Türbesi [1394’te Sultan Hatun için yaptırılmıştır), Hatunlar Türbesi, Muineddin Süleyman Pervane (Alaeddin) Medresesi (13. yüzyıl üçüncü çeyreğinde Muineddin Süleyman Pervane yaptırmıştır), Aslan Çeşmesi (1289’da Osmanoğlu İbrahim yaptırmıştır), Şehitlik (yapımına 1857’de başlanan anıt 1933’te açılmıştır), Hamsaroz Körfezi Mesiresi, Akliman Kumluğu, Karagöl Kumluğu ve Bahçeler plajları; Sinop Müzesi (1941’de ziyarete açılmış, 1970’de yeni binasına taşınmıştır). Ayancık ve yöresi: Ayancık Çamlığı Mesiresi. Boyabat ve yöresi: Kale (MÖ 6. yüzyıl), Salar Köyü ve Ambarkaya kaya gömütleri (MÖ 7. yüzyıl), Doğurgan Köyü yakınlarındaki insan betimli kaya, Ak Mescit; Cumaköy ve Yazıköy camileri (Osmanlı döneminden), Bürnük Mesiresi; Acısu ve Karaçayır madensuları, Soğuksu (şifalı su). Durağan ve yöresi: Terelek kaya gömütleri (MÖ 7. yüzyıl), Durak Han (1266). Erfelek ve yöresi: Kuztepe Mesiresi. Gerze ve yöresi: Gerze Acısuyu, Domuzdamı Madensuyu. Türkeli ve yöresi: Türkeli Çamlığı Mesiresi.
Yüzey Biçimleri: Türkiye’nin kuzeyinde, Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Sinop il alanının %75’ini denize paralel uzanan Küre (İsfendiyar) Dağları’nın doğu uzantıları engebelendirir. Doğu-batı doğrultusunda ili ortadan ikiye bölen Küre Dağları fazla yüksek değildir. Sıranın ortalama yükseltisi 1.300 metre dolayındadır. Birkaç tepenin yüksekliği 1.500 metrenin üzerine çıkar. En yüksek nokta Zindan Dağı’dır (1.730 metre). Bunu Sardökük Tepesi (1.660 metre), Çangal Dağı (1.605 metre), Göktepe (1.375 metre) ve Soyuk Tepesi (1.455 metre) izler. Küre Dağları yüksek olmamakla birlikte vadiler ya da boğazlarla parçalanmadığı için geçit vermez; dolayısıyla kıyı kesimi ile iç kesimler arasında doğal bir engel oluşturur. İlin %24’ünü kaplayan platolar, Küre Dağları’nın kuzeyinde Gerze ve güneyindeki Boyabat ilçeleri çevresinde toplanır. Belli başlı platolar Boyabat’ta: Mehmetli, Aluç, Maruf, Gündüzlü, Kumlu, Darıözü, Doğaçam, Yaylacık, Uzunöz, Sakızlı, Bayat, Yassıalan, Gökalan ve Buzlu; Gerze’de: Altmış dört, Gudekoğlu, Avlagısökü, Kuzfındık, Çam yaylaları ve ilin Karadeniz’e çıkıntısını oluşturan yarımadadaki Sinop Yaylası’dır. Sinop’un %2,5 gibi çok küçük bir bölümünü kaplayan ovaların en önemlisi iç kesimdeki Boyabat Ovası’dır.
Batı Karadeniz ve Kızılırmak Havzaları üzerinde yer alan ilde akarsu ve gölleri; Tepeçay, Ayardin Deresi, Ayancık Çayı, Karasu Çayı, Çakıroğlu Çayı, Kanlıdere ve Gökormak ile Sarıkum Gölü, Aksaz Gölü, Sülük Gölü ve Karagöl oluşturur. İklim, Bitki Örtüsü ve Yaban Hayat: İlde iki iklim tipinin etkileri görülür. Küre Dağları’nın kuzeyi, yani kıyı kesiminde nemli ve yağışlı Karadeniz iklimi egemendir. İlin güneyinde ise, Küre Dağları’nın oluşturduğu doğal engel nedeniyle Karadeniz ikliminin etkisi azalır, karasal iklim daha ağır basar. Bol yağış nedeniyle gür bir bitki örtüsüne sahiptir. Çam, köknar, meşe, gürgen, kayın, dişbudak, karaağaç, kavak gibi ağaçlardan oluşan ormanlar geniş yayılma alanı bulur. Kıyı kesiminde Akdeniz bitki topluluklarına rastlanır. Güneye doğru gidildikçe yağışların azalmasına koşut olarak bitki örtüsü görünüm değiştirir. Yeşil bitki örtüsünün yerini bozkırlar alır. İlin doğal varlıkları arasında yer alan karacalar için bir koruma ve üretme alanı kurulmuştur. Bir ekosistem oluşturan Sarıkum Gölü çevresindeki 785 hektarlık alan 30 Temmuz 1987’de doğa koruma alanı olarak ayrılmıştır.
Ekonomi: Büyük bölümü kırsal kesimde yaşayan il halkı geçimini tarım, ormancılık ve balıkçılıktan sağlar. Ekim alanları fazla geniş olmayan ilde yetiştirilen başlıca ürünler: buğday, mısır, arpa, patates, şekerpancarı, pirinç, tütün yanı sıra çeşitli sebze ve meyvedir. Hayvancılık önemli gelir kaynaklarındandır. Alçak kesimlerde çok sayıda sığır ve manda, plato alanlarında ise Ankara keçisi ve koyun yetiştirilir. 1972’de kalkınmada ikinci derecede öncelikli iller kapsamına alınan Sinop’ta sanayi fazla gelişmemiştir. Başlıca sanayi kuruluşları un, balık unu ve balık yağı, çeltik, süt ürünleri, orman ürünleri, dokuma, cam, tuğla ve kiremit fabrikaları ile Tekel’e bağlı yaprak tütün işletmesidir. Yeraltı kaynakları açısından yoksul olan ilde cam sanayiinde kullanılan kum yatakları vardır. Sinop ilinin en önemli sorunlarından biri ulaşımdır. Eskiden Karadeniz ticaretinde önemli bir yeri olan Sinop limanı günümüzde işlevini yitirmiş durumdadır.
Turistik Yerler: Sinop ve yöresi: Demirciköy, Kocagöz ve Maltepe Höyükleri, Sinop Kalesi (MÖ 1. yüzyılda Pontus Kralı Mitridates yaptırmıştır), Alaeddin Camii (1267’de Muineddin Süleyman Pervane yaptırmıştır), Fethi Baba Mescidi (1353); Saray Camii (1374’te Celâleddin Bayezid yaptırmıştır), Cezayirli Ali Paşa Camii (Selçuklu Dönemi), Meydankapı Camii (1878), Kefevi Camii (1896), Seyyid Bilal Türbesi (1280’de Emir Tayboğa’nın oğlu yaptırmıştır), Gazi Çelebi Türbesi (1322’de ölen Gazi Çelebi burada gömülüdür), İsfandiyaroğulları Türbesi, Sultan Hatun Türbesi (Aynalı Kadın Türbesi [1394’te Sultan Hatun için yaptırılmıştır), Hatunlar Türbesi, Muineddin Süleyman Pervane (Alaeddin) Medresesi (13. yüzyıl üçüncü çeyreğinde Muineddin Süleyman Pervane yaptırmıştır), Aslan Çeşmesi (1289’da Osmanoğlu İbrahim yaptırmıştır), Şehitlik (yapımına 1857’de başlanan anıt 1933’te açılmıştır), Hamsaroz Körfezi Mesiresi, Akliman Kumluğu, Karagöl Kumluğu ve Bahçeler plajları; Sinop Müzesi (1941’de ziyarete açılmış, 1970’de yeni binasına taşınmıştır). Ayancık ve yöresi: Ayancık Çamlığı Mesiresi. Boyabat ve yöresi: Kale (MÖ 6. yüzyıl), Salar Köyü ve Ambarkaya kaya gömütleri (MÖ 7. yüzyıl), Doğurgan Köyü yakınlarındaki insan betimli kaya, Ak Mescit; Cumaköy ve Yazıköy camileri (Osmanlı döneminden), Bürnük Mesiresi; Acısu ve Karaçayır madensuları, Soğuksu (şifalı su). Durağan ve yöresi: Terelek kaya gömütleri (MÖ 7. yüzyıl), Durak Han (1266). Erfelek ve yöresi: Kuztepe Mesiresi. Gerze ve yöresi: Gerze Acısuyu, Domuzdamı Madensuyu. Türkeli ve yöresi: Türkeli Çamlığı Mesiresi.
