Günümüzde gittikçe daha fazla dizüstü bilgisayar SSD opsiyonu ile geliyor. Katı durum diski, katı hal diski diye de adlandırılan SSD diskler yüksek hızlarına rağmen düşük kapasiteler sunuyorlar, ancak fiyatları -şimdilik- bu oranla mukayese edilemeyecek kadar yüksek.
SSD diskler genellikle depolama amaçlı değil, hızlandırma amaçlı kullanıldıkları için çoğu cihazda SSD ile birlikte bir de HDD bulunuyor. Fakat SSDlerin boyut avantajları ile yeni nesil ultra-ince dizüstülerde (ki bazılarının kalınlığı bir deste iskambil kağıdını geçmiyor) HDD bulmak güçleşecek. Yeni nesil SSDler kredi kartından bile ufak.
2007 yılına kadar tüketici pazarında adını duymadığımız SSD teknolojisi ilk kez 2500 dolarlık fiyat ve 128GB gibi bir depolama ile karşımıza çıktı. Peki SSD neden bu kadar özel?
Bu sorunun kişilere ve önceliklere göre değişen farklı cevapları var. Örneğin profesyoneller için verilerin değeri diskin fiyatıyla ölçülemeyecek kadar yüksek. Başkalarına önemsiz gelebilecek bir tez bile bir üniversite öğrencisi için haftalar alan bir çalışmanın mahsulü ve sabit diskte meydana gelecek bir hatayı bırakın göze almak, düşünmek bile ürkütücü olabiliyor.
SSD depolama birimlerinini tüketiciyi cezbedebilecek özelliklerini şöyle özetleyebiliriz:
Açılış Hızı:
Ortalama bir SSD, 15 saniye içinde açılış yapabiliyor. HDD ile ise bu oran 60 saniyeyi buluyor. Zamanınız değerliyse şöyle bir hesap yapabilirsiniz: Günde 5 kez bilgisayarınızı açıyorsanız size 3 dakikadan fazla zaman kazandırır. Bunu her gün yapıyorsanız yılda 1 gün kazanırsınız.
[video=SSD Boot Test II - Just the Test]8911[/video]
Mekanik Parçalar:
HDD üzerindeki mekanik parçalar, dakikada 7200 kez döner. Bu da (en dışta) saatte 100 kilometreye denk gelir. Bu durumda pil ömrü, sıcaklık, dayanıklılık, parça ömrü, enerji tüketimi gibi değerleri siz düşünün. SSD disklerde ise mekanik parça bulunmaz. Yani SSD diskin içinde hiçbirşey hareket etmez.
Sıcaklık:
100 kilometre hızla dönmeyen bir depolama biriminde ısınma oranı tabii ki çok daha düşük olacaktır. Boyutlar düştükçe ısı daha fazla önem kazanır.
Pil Ömrü:
Yukarıda saydığımız nedenlerden dolayı pil ömrü de SSD ile ciddi biçimde artıyor. Günümüzde 8 saat, hatta 10 saat pil ömrü vaadeden üreticiler var. Bu süre, bataryanın sahip olduğu hücre sayısı kadar cihazın bileşenlerinin tükettiği enerji ile de doğru orantılı.
Dayanıklılık:
SSD disklerin dayanıklılığı, bazı hasta ruhlu araştırmacılar tarafından yüksek binalardan düşürülerek, hokey sopasıyla vurularak, roketlere yapıştırılarak, üzerinden araba geçirilerek vs. test edilmiş. Sonuç: SSD disklere hasar vermek çok zor.
[video=Adventures with Intel Solid-State Drives - Black Rock Episode 6]8912[/video]
[video=Adventures with Intel Solid-State Drives - Sports Episode 1]8913[/video]
[video=Adventures with Intel Solid-State Drives - Holiday Fun Episode #1]8914[/video]
Veri Güvenliği
Bir HDD disk ömrünü tamamladığında mekanik parçaları bozulur, beklenmedik ve istenmedik işlemler yaparak veri erişimini yok eder. SSD ise sadece daha fazla yazmayı engeller. Yani üzerinde o zamana kadar yazılmış olan veri sağlam olarak kalır. NAND flash belleklerde depolanan verinin saklama ömrü henüz bilinmiyor.
Sistem Performansı:
Performans raporları tabii ki SSD disklerin üstünlüklerini gözler önüne seriyor. Açılış sürelerine bakmamız bile yeterli. Ancak elle tutulur bir karşılaştırma yapmak istersen diyebiliriz ki erişim süresi açısından bir SSD, bir HDD diskten 90 kat daha hızlı. Uygulama tabanlı bir karşılaştırma yaparsak iki nokta öne çıkıyor:
HDD bir veriye ulaşmak istediğinde mekanik kol diskin üzerine yerleşiyor, verinin yazılı olduğu manyetik disk saatte 100 km hızla dönüyor, aranan veri bulunduğunda disk üzerinden birkaç geçişte (ki bu sırada yavaşlıyor) alınıp yorumlanarak sisteme iletiliyor.
SSD disklerde ise veri -aynı bir boru hattından petrol geçer gibi- tek seferde geçiyor. Hatta genelde SSD üzerinde 8 kanal (yani denetleyiciye ulaşan 8 yol) olduğu için petrol (veri) aynı anda 8 borudan birden geçiyor.
Bir benzetme yaparsak; 90 katlı bir binanın tepesinde her iki sürücüden bir bardak su isterseniz HDD bir litrelik pet şişede su almak için markete gidiyor, SSD ise hemen alt kattaki su pınarından bardakla getiriyor. Hem hız, hem kapasite, hem de zeka açısından ikisi arasındaki farkı böyle özetleyebiliriz sanırım.
Sonuç olarak SSD tepki süresi o kadar hızlı ki sanki klavye ile doğrudan SSDye komut verir gibi, kullanıcıyı bilgisayara çok daha yakın hissettiriyor. İlk SSD diskini satın alan kullanıcılar aradaki farkın ne kadar belirgin olduğuna şaşırıyorlar.
Fiyat açısından da son dönemde Taylanddaki felaket nedeniyle önde gelen şirketlerin HDD üretimlerinin durma noktasına geldiği ve fiyatların fırladığı şu dönemde SSD fiyatları o kadar göze batmıyor. Kapasite ile problemi olmayan kullanıcı için makul fiyatlı bir SSD almanın zamanı geldi denilebilir.